Heliografia – termin, którym Niepce Joseph Nicephore nazwał efekt procesu uzyskanego podczas licznych doświadczeń fotograficznych z użyciem światła słonecznego.

Heliochrom termin użyty po raz pierwszy przez Ducosa du Haurona. Uczony prowadził doświadczenia w dziedzinie fotografii i wykorzystywał działanie promieni słonecznych do naświetlania żelatynowo – dwuchromianowej warstwy pokrywającej biały papier. Po wielu latach eksperymentów w dziedzinie fotografii zaczęto stosować technikę, która obecnie nazywana jest „gumą” w związku z użyciem podczas procesu emulsji zawierającej, m. in gumę arabska.

Michał Dudek stosuje zamiennie dla swoich prac obie nazwy heliografia i helichrom dla podkreślenia roli działania porominii słonecznych w procesie przetwarzania fotografii.

Heliografia, heliochrom, guma dwuchromianowa to tzw. szlachetna technika fotograficzna. Polega na przetworzeniu fotografii w negatyw a następnie stykowym naświetlaniu promieniami słonecznymi złożonego negatywu z odpowiednio przygotowanym papierem – dobrej jakości bristolem. Emulsję światłoczułą tworzy dwuchromian potasu zmieszany z gumą arabską, do której przed nałożeniem na papier dodaje się niewielką ilość tempery. Stosować można różne kolory nakładane warstwami. Czas naświetlania dobiera się eksperymentalnie, w zależności od dnia. W pełnym słońcu należy uważać, aby nie „ spalić” ,to znaczy, aby nie naświetlać negatywu i papieru zbyt długo. Po naświetleniu bristol wypłukuje się w wodzie. Farba naświetlona daje obraz, nienaświetlona zostaje wypłukana. Po wysuszeniu można nałożyć drugą warstwę koloru i powtórzyć proces naświetlania. Po wysuszeniu pracę pokrywa się werniksem, który nadaje blask i chroni pracę przed przypadkowym zniszczeniem. Prace heliograficzne dają wyjątkowy efekt „malarskości”. Wiele osób po obejrzeniu swojego portretu sądzi, że wizerunek został namalowany tradycyjnie – pędzlem. Przygotowanie negatywu, skład mikstury służącej do naświetlania, sposoby suszenia, nakładania farby, składanie negatywu z bristolem te elementy, które każdy artysta opracowuje indywidualnie.

W końcu lat sześćdziesiątych XX wieku Andrzej Dudek – Durer eksperymentował z technikami szlachetnymi. Konsekwencją jego doświadczeń było m.in. odtworzenie wielu technik i technologii związanych z heliochromem, oraz stworzenie własnych indywidualnych receptur i metod dotyczących szlachetnych technik fotograficznych. Metody i receptury stosowane przez Michała Dudka wyrastają i kontynuują te doświadczenia.

Każdy artysta wypracowuje indywidualną recepturę tej szlachetnej techniki. Metoda Michał Dudka wypracowana przez długie lata eksperymentowania daje niezwykłe efekty wizualne.

««««